Phong thuỷ trong thiết kế nhà đẹp là nghệ thuật tổ chức không gian sống, phong thuỷ là nghệ thuật bài trí, phong thuỷ là một phần của kiến trúc. Căn nhà là tập hợp không gian kiến trúc phục vụ riêng cho một gia đình, cách bố trí nhà hợp phong thủy nhằm trách những rủi ro, căng thẳng khi ở trong một ngôi nhà xắp đặt sai phong thủy, nó thoả mãn được đời sống sinh hoạt của gia đình.

Thiết kế nhà đẹp theo phong thủy

1. Phong thuỷ và thiết kế nhà đẹp – Đi tìm tiếng nói chung?

Xem ra, với những vấn đề cần quan tâm và các “kiểu” quan tâm như ở trên thì phong thuỷ quả thật là một trở ngại lớn với kiến trúc sư khi thiết kế nhà đẹp, là sự thách đố với kiến trúc sư nếu phải giải quyết toàn diện. Gần như mọi ngóc ngách trong ngôi nhà, mọi bộ phận kiến trúc đều có những yêu cầu về phong thuỷ, thì việc xâu chuỗi dữ kiện để đưa ra một giải pháp khoa học kiến trúc đã là quá khó, nói gì đến sự sáng tạo? Đấy mới là mảnh ghép rời rạc, chưa kể những vô lý và mâu thuẫn giữa phong thuỷ với phong thuỷ, giữa phong thuỷ với kiến trúc hay các yếu tố xã hội khác. Tất nhiên không phải gia chủ nào cũng yêu cầu kỹ đến thế, nhưng cũng không ít gia chủ yêu cầu kỹ hơn và chính xác hơn, không có chỗ nào là không yêu cầu về phong thuỷ.

Câu chuyện phong thuỷ và thiết kế nhà đẹp thường là câu chuyện các kiến trúc sư hay phàn nàn, than thở cùng nhau. Có nhiều chuyện thật mà nghe không biết cười hay mếu. Có chuyện “thầy” bắt chủ nhà phải mở cửa chính ở hông nhà chứ không được mở ra ngõ (vì không được hướng), mà nhà mặt tiền có hơn 3m và chỉ có một mặt thoáng ra ngõ; có chuyện thầy bảo phải xây năm tầng, chứ không được xây bốn tầng vì số 4 là xấu (mà nhu cầu và tài chính của chủ nhà chỉ đủ xây bốn tầng).

Chuyện thầy đặt hoạ đồ bát quái, tính cửu cung và yêu cầu phòng này phải chỗ này, phòng kia phải chỗ kia… mà phòng vệ sinh thì đẩy ra mặt tiền, phòng khách thì sâu tít vào trong; rồi có chuyện thầy bắt tất cả nước thải phải thoát về… đằng sau nhà, mà sau nhà không có cống… Tất cả những chuyện đó nói bao nhiêu cũng không hết. Người trót đi xem thầy thi luôn mang tâm lý cả nể, sợ sệt, hoang mang. Sợ nhất là bị phán kiểu doạ dẫm: nếu không làm theo thì nào hoạ hại, lục sát, cô quả, tử biệt… toàn là những từ Hán – Việt đọc lên đã thấy ghê rồi. Thế nên ai cũng một điều, hai điều thưa thầy, mong thầy… cứu giúp. Chả biết thầy “cứu giúp” như thế nào nhưng kiến trúc sư thì ngán ngẩm lắc đầu, bó tay!

Nói vậy thôi, nhà thì vẫn phải xây, và kiến trúc sư thì vẫn phải vẽ. Đi tìm một tiếng nói chung giữa phong thuỷ và chuyên môn thiết kế kiến trúc quả là khó! Ở góc độ tâm lý, ai đưa ra ý kiến, quan điểm thế nào đều cố gắng minh chứng là mình đúng; nếu bị thuyết phục hay phủ nhận đồng nghĩa với việc thừa nhận trình độ hạn chế của mình. Để có một tiếng nói chung trên tinh thần tích cực, hoà hợp, người làm phong thuỷ cần phải hiểu các nguyên tắc khoa học của kiến trúc – xây dựng, các nhu cầu thực tiễn của người sử dụng, kể cả các vấn đề kỹ thuật hay pháp lý xây dựng liên quan. Và người làm kiến trúc không thể đặt phong thuỷ sang một bên mà cũng phải hiểu nó để vận dụng vào kiến trúc.

Thực tế là nhiều kiến trúc sư đã phải tìm hiểu, nghiên cứu về phong thuỷ để hỗ trợ tốt trong công việc chuyên môn thiết kế của mình. Khi đó, phong thuỷ và kiến trúc sẽ được giải quyết hợp lý, khéo léo chứ không phải là sự chắp vá, khiên cưỡng. Cũng có rất nhiều trường hợp, từ những yêu cầu về phong thuỷ, kiến trúc sư đã đề ra được những giải pháp, ý tưởng kiến trúc hay, sáng tạo. Trường hợp này lại là một thuận lợi trong quá trình tư vấn, thiết kế đối với chủ nhà.

Về mặt khoa học mà nói, không ai, không kiến trúc sư nào dám khẳng định phong thuỷ là vô lý, vô căn cứ. Về mặt xã hội thì ai cũng có một niềm tin, một tín ngưỡng của riêng mình ở mức độ nào đó. Và nhu cầu phong thuỷ trên thực tế cũng là mơ ước chính đáng về những điều tốt lành, cuộc sống tốt lành mà thôi, không phải là xấu. Cái chính là thái độ ứng xử của mỗi người, mỗi thành phần tham gia trong câu chuyện xây nhà, dựng cửa.

2. Thái độ ứng xử

Câu chuyện nhu cầu thực tế về phong thuỷ, và những vấn đề liên quan tới thiết kế nhà đẹp nêu trên, đã dẫn tới nhiều cách ứng xử khác nhau. Có thầy phong thuỷ yêu cầu nhiều, bị gia chủ phản đối (với sự tư vấn của kiến trúc sư) đã phải xuống nước, giảm đi những yêu cầu (bị cho là) không cần thiết hoặc vô lý. Có chủ nhà xem thầy này, thấy không ổn với nhu cầu về kiến trúc, lại chuyển sang xem thầy khác (tất nhiên là để tìm kết quả khác như ý), hoặc đổi kiến trúc sư sao cho đáp ứng được yêu cầu của mình về thiết kế nhà ở trên cơ sở phong thủy.

Chuyện phong thuỷ và thiết kế nhà đẹp nhiều khi còn gây ra xung đột trong gia đình, bởi có người tin, người không tin; người chấp nhận bất hợp lý về kiến trúc để đạt yêu cầu phong thuỷ, người lại không chấp nhận. Về phía kiến trúc sư thì đa dạng hơn nữa. Có người cực đoan, kiên quyết nói không với phong thuỷ, không nhận thiết kế cho những khách hàng có yêu cầu về phong thuỷ. Có kiến trúc sư lại chiều khách tới bến, yêu cầu thế nào cũng vẽ được (bất luận kết quả thiết kế về chuyên môn ra làm sao).

Có người thì mềm mỏng và khéo léo, chấp nhận những gì có lý (và có thể giải quyết được) và từ chối những gì vô lý gây ảnh hưởng tới công năng và thẩm mỹ kiến trúc. Lại có người đưa ra nguyên tắc với khách hàng là: xem phong thủy kỹ đi, xem cho hết, khi đã triển khai thiết kế là không có sửa đổi nữa. Lại cũng có người dành quyền chủ động ngay từ đầu (với sự hiểu biết về phong thuỷ nhất định) tạo được niềm tin nơi khách hàng, và chủ động biến tấu để giải quyết vấn đề phong thuỷ và thiết kế song song, sao cho không “đá” nhau.

Những thái độ và cách làm trên thể hiện tính thụ động, không chuyên nghiệp và không đi đúng bản chất vấn đề, mang tính đối phó nhiều hơn. Thầy phong thuỷ, giỏi đến mấy, chắc chắn cũng không thể thiết kế kiến trúc như kiến trúc sư. Và số kiến trúc sư am hiểu sâu sắc về phong thuỷ, giải quyết được phong thuỷ và thiết kế nhuần nhuyễn chắc là không nhiều.

Nhu cầu về phong thuỷ thì có thật và rất lớn, điều đó ai cũng rõ. Nhưng mọi người, nhất là kiến trúc sư – với vai trò tư vấn, phản biện và định hướng xã hội, cần phải hiểu rằng: phong thuỷ là khoa học – nghệ thuật tổ chức không gian cư trú phù hợp môi trường tự nhiên và xã hội, nhằm đạt tới sự an lành và bền vững. Rất nhiều những yếu tố phong thuỷ tương đồng, quan hệ chặt chẽ với vấn đề khí hậu và vật lý kiến trúc, văn hoá và tâm sinh lý con người.